Uf, jak gorąco! - jak zapobiegać udarowi cieplnemu?

Witam was gorąco, bo dziś będziemy rozmawiać o gorących temperaturach i ich wpływie na nasz organizm. Zastanowimy się, jak sobie radzić, gdy mamy objawy udaru cieplnego, oraz omówimy, czego absolutnie wtedy nie robić. Zapraszam do przeczytania artykułu.

Czym jest udar słoneczny?

Na początek ustalmy, czym tak naprawdę jest udar cieplny. Jest to ostatnie ogniwo reakcji organizmu na przegrzanie, kiedy to ustrój nie jest w stanie odprowadzić nagromadzonego nadmiaru ciepła. Do hipertermii, czyli sytuacji, w której temperatura ciała przekracza 40 stopni Celsiusza, może doprowadzić nie tylko długotrwałe przebywanie w pełnym słońcu, ale także krótki intensywny wysiłek fizyczny wykonywany w ekstremalnych warunkach pogodowych, na przykład praca fizyczna w trakcie upału. Tolerancja wysokiej temperatury u każdego z nas jest nieco inna. Oszacowano, że przy temperaturze wnętrza ciała wynoszącej około 42°C organizm człowieka jest w stanie przeżyć od 45 minut do 8 godzin. U osób z udarem cieplnym temperatura wnętrza ciała wynosi typowo 40–44°C, opisywano jednak przypadki, w których sięgała ona nawet 46°C. Ogólnie można przyjąć, że kiedy ciepłota ciała wzrasta do 41°C, a zwłaszcza gdy przekracza tę wartość, dochodzi do głębokich zmian na poziomie komórkowym, które polegają na rozpoczęciu procesów denaturacji, czyli destrukcji białek i uszkodzeniu fosfolipidów błon komórkowych. Szczególnie komórki nerwowe dostają w kość jako bodaj najdelikatniejsze konstrukcje w naszym organizmie - stąd w przypadku przegrzania mamy często jako pierwsze objawy bóle głowy, nudności, zawroty głowy czy nawet w skrajnych sytuacjach drgawki. Ekspozycja na wysokie temperatury powoduje odruchowe rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórze oraz związane z tym przemieszczenie do nich znacznej ilości krwi z dużych arterii, co może prowadzić do obniżenia ciśnienia tętniczego i zmniejszenia przepływu jelitowego. To zaś może zwiększać przepuszczalność ściany przewodu pokarmowego dla bakterii i w ten sposób w skrajnych przypadkach prowadzić do sepsy.

Etapy przegrzania organizmu

W pierwszym etapie przegrzewania organizm broni się: skóra jest spocona, poszerzenie naczyń skórnych powoduje spadek ciśnienia tętniczego krwi oraz następczą tachykardię, czyli wzrost ilości uderzeń serca na minutę. Kiedy przekroczymy granicę naszych mechanizmów regulacyjnych, skóra staje się gorąca, sucha i czerwona, dochodzi do rozwoju zaburzeń świadomości oraz rozwija się niewydolność wielonarządowa.

Zwłaszcza latem należy łatwo jest się przegrzać i dostać udaru cieplny

Jak zapobiegać udarowi cieplnemu?

Pomyślmy teraz jak zapobiegać udarowi cieplnemu. Po pierwsze, jak zawsze w klasycznym ratownictwie - oceniamy, czy sami jesteśmy bezpieczni, i w miarę możliwości przenosimy przegrzaną osobę w zacienione, chłodne miejsce. Pamiętajcie, że nawet superbohaterowie potrzebują wsparcia, więc nie bójcie się zawołać o pomoc. Jeśli pacjent jest nieprzytomny, wzywamy pogotowie. W temperaturze otoczenia przewyższającej temperaturę ciała utrata ciepła przez promieniowanie i przewodzenie jest bardzo ograniczona. Skuteczne jest natomiast parowanie z powierzchni skóry i z płuc, dlatego wachlowanie lub też wiatraczek, który zwiększy ruch powietrza przy naszym pacjencie, będzie naszym sprzymierzeńcem. Dalej - zdejmujemy wierzchnią odzież (tak, całą aż do bielizny), aby skóra łatwiej mogła oddawać ciepło. Można skropić odsłonięte ciało letnią wodą, ale nie zimną - to bardzo ważne, o tym jeszcze powiem za chwilę. Wachlujemy, oceniamy, czy nasz pacjent oddycha i czy czujemy jego tętno, i oczekujemy na przyjazd karetki.

Posłuchaj w formie podcastu!

Czego nigdy nie robić w przypadku chorego na udar cieplny?

Czego nigdy nie robimy? Absolutnie nie schładzamy pacjenta za szybko. Odpadają okłady z lodu, super zimna woda do polewania czy wskakiwanie do lodowatej wody. Dlaczego? Ano dlatego, że ciało zareaguje dreszczami, co dodatkowo zwiększy produkcję ciepła. Przy zanurzeniu w zimnej wodzie dochodzi do obkurczenia naczyń podskórnych, co jeszcze bardziej utrudnia oddawanie ciepła na zewnątrz.

Podsumowanie

Okej- podsumujmy najważniejsze rzeczy. Jeśli osoba, którą podejrzewamy o przegrzanie, leży w pełnym słońcu, przenosimy ją w bezpieczne zacienione miejsce i oceniamy oddech i tętno tak jak w innych ratunkowych sytuacjach. Wzywamy pomoc, ściągamy ubrania, wachlujemy, korzystamy z letniej wody. Na pewno unikamy szybkiego schładzania. Pamiętacie, czemu?

Zobacz także: Czy piwo to alkohol? - Lekarz Medycyny odpowiada

Źródło obrazka: Freepik