Kiedy i w jakim celu
Badanie wykonuje w celu wykazania bądź wykluczenia narażenia na GHB (kwas gamma-hydroksymasłowy) oraz GBL (gamma-butyrolakton) – związków będących częstym składnikiem tzw. pigułki gwałtu.
 
Charakterystyka badania
Kwas gamma-hydroksymasłowy (GHB) jest bezbarwnym, pozbawionym smaku i zapachu, dobrze rozpuszczalnym w wodzie (napojach, drinkach) związkiem, który wywołuje stan częściowej lub całkowitej utraty przytomności i niezdolności do podejmowania decyzji. Osoba po zażyciu dużej dawki GHB staje się zupełnie bezradna i może być obiektem działań przestępczych, na przykład kradzieży lub gwałtu (stąd związek ten wciągnięty został na listę środków ułatwiających wykorzystania seksualne „Date-Rape Drugs”). Kwas gamma-hydroksymasłowy wywołuje również okresową utratę zapamiętywania wydarzeń oraz osób w nich biorących udział, dlatego zatrzymanie i skazanie sprawców działań przestępczych, dokonywanych za sprawą tej substancji jest bardzo trudne, a często nawet niemożliwe. Dodatkowym problemem jest fakt, iż GHB w organizmie człowieka ulega przemianie do wody i dwutlenku węgla (czyli naturalnie i powszechnie występujących związków u ludzi) w stosunkowo krótkim czasie od zażycia, po którym określenie, czy danej osobie podano kwas gamma-hydroksymasłowy, staje się praktycznie niemożliwe, stąd też materiał badany powinien zostać dostarczony do naszego laboratorium w możliwie jak najkrótszym czasie (krew – do 8 godzin, mocz – do 12 godz.) po podejrzeniu zaistnienia zdarzenia.
Do najczęściej występujących oznak dokonania przestępstwa za pomocą GHB należą następujące objawy: osoba pamięta, że piła drinka, ale już nie pamięta późniejszych wydarzeń, czuje się bardzo pijana po wypiciu niewielkiej ilości alkoholu, budzi się z uczuciem nasilonego kaca spowodowanego małą ilością wypitego alkoholu oraz, w przypadku gwałtu, ma odczucie odbycia stosunku, ale nie pamięta takiego zdarzenia.
Badanie jest rekomendowane w sytuacji, gdy istnieje podejrzenie próby dokonania przestępstwa (np. w miejscach publicznych tj. kluby, dyskoteki itd.) z wykorzystaniem GHB lub GBL – związków będących najczęstszym składnikiem tzw. pigułki gwałtu.
Analiza wykonywana jest przy użyciu referencyjnej metody, jaką jest wysokosprawna chromatografia cieczowa sprzężona z tandemowa spektrometria mas (LC-MS/MS), a bardzo wysoka czułość analityczna pozwala na wykrycie już śladowych ilości poszukiwanych substancji.