Miażdżyca

Miażdżyca to stan, w którym na ściankach naczyń krwionośnych odkładają się blaszki miażdżycowe, prowadząc do zwężenia naczyń i zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Umów usługę

Wszystkie schorzenia

Miażdżyca

Miażdżyca to stan, w którym na ściankach naczyń krwionośnych odkładają się blaszki miażdżycowe, prowadząc do zwężenia naczyń i zwiększonego ryzyka chorób sercowo-naczyniowych.

Umów wizytę

Wszystkie schorzenia

Objawy

Miażdżyca, znana również jako arterioskleroza, jest przewlekłą chorobą układu sercowo-naczyniowego, charakteryzującą się odkładaniem blaszek miażdżycowych w ścianach tętnic. Blaszki te składają się z tłuszczów, cholesterolu, wapnia i innych substancji, które prowadzą do zwężenia i stwardnienia tętnic, co z kolei ogranicza przepływ krwi do różnych narządów i tkanek. Objawy miażdżycy mogą się różnić w zależności od lokalizacji i stopnia zaawansowania choroby.

Objawy związane z układem sercowo-naczyniowym

Choroba wieńcowa: Zwężenie tętnic wieńcowych prowadzi do zmniejszenia dopływu krwi do serca, co może powodować ból w klatce piersiowej (dławica piersiowa), uczucie ucisku lub duszności, szczególnie podczas wysiłku fizycznego.
Zawał mięśnia sercowego: Całkowite zablokowanie tętnicy wieńcowej może prowadzić do zawału serca, objawiającego się intensywnym bólem w klatce piersiowej, promieniującym do ramienia, szyi lub pleców, dusznością, zimnymi potami, nudnościami i osłabieniem.

Objawy związane z układem mózgowo-naczyniowym

Przemijające ataki niedokrwienne (TIA): Krótkotrwałe epizody niedokrwienia mózgu mogą powodować objawy takie jak nagłe osłabienie lub drętwienie twarzy, ramienia lub nogi, szczególnie po jednej stronie ciała, zaburzenia mowy, problemy z widzeniem, zawroty głowy i utratę równowagi.
Udar mózgu: Całkowite zablokowanie tętnicy mózgowej może prowadzić do udaru mózgu, który objawia się podobnymi, ale bardziej trwałymi objawami jak TIA, a także może powodować trwałe uszkodzenia mózgu i prowadzić do niepełnosprawności.

Objawy związane z układem obwodowym

Choroba tętnic obwodowych (PAD): Zwężenie tętnic kończyn dolnych może prowadzić do bólu nóg podczas chodzenia (chromanie przestankowe), uczucia zimna w nogach, osłabienia mięśni, zmian w kolorze skóry i trudno gojących się ran.
Martwica i owrzodzenia: W ciężkich przypadkach niedokrwienia kończyn mogą pojawić się owrzodzenia, martwica tkanek, a nawet konieczność amputacji.

Objawy związane z układem nerkowym

Nadciśnienie tętnicze: Zwężenie tętnic nerkowych może prowadzić do nadciśnienia tętniczego, które jest trudne do kontrolowania za pomocą leków.
Niewydolność nerek: Przewlekłe niedokrwienie nerek może prowadzić do ich niewydolności, objawiającej się zmniejszeniem ilości oddawanego moczu, obrzękami, osłabieniem i zaburzeniami elektrolitowymi.

Diagnostyka

Diagnostyka miażdżycy jest procesem wieloetapowym, obejmującym wywiad medyczny, badanie fizykalne oraz szereg badań laboratoryjnych i obrazowych. Celem diagnostyki jest wykrycie obecności blaszek miażdżycowych, ocena stopnia ich zaawansowania oraz identyfikacja ryzyka powikłań.

Wywiad medyczny

Wywiad medyczny jest kluczowym elementem diagnostyki i obejmuje:
Historia objawów: Szczegółowy opis objawów, takich jak ból w klatce piersiowej, duszność, chromanie przestankowe, zawroty głowy i inne.
Czynniki ryzyka: Identyfikacja czynników ryzyka miażdżycy, takich jak palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, wysoki poziom cholesterolu, cukrzyca, otyłość, brak aktywności fizycznej i historia rodzinna chorób sercowo-naczyniowych.
Historia zdrowia: Informacje na temat wcześniejszych chorób, operacji, stosowanych leków i nadużywania substancji.

Badanie fizykalne

Badanie fizykalne obejmuje:
Ocena tętna i ciśnienia krwi: Pomiar ciśnienia krwi w różnych kończynach oraz ocena tętna w tętnicach obwodowych.
Osłuchiwanie tętnic: Wykrywanie szmerów naczyniowych za pomocą stetoskopu, które mogą wskazywać na zwężenie tętnic.
Badanie skóry i kończyn: Ocena zmian skórnych, kolorystyki skóry, obecności owrzodzeń i obrzęków.

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne są niezbędne do oceny czynników ryzyka miażdżycy i obejmują:
Profil lipidowy: Pomiar poziomu cholesterolu całkowitego, LDL, HDL i trójglicerydów.
Glukoza na czczo i HbA1c: Ocena poziomu cukru we krwi i kontrola glikemii u pacjentów z cukrzycą.
Badania zapalne: Pomiar poziomu białka C-reaktywnego (CRP), który jest markerem stanu zapalnego związanego z miażdżycą.

Badania obrazowe

Badania obrazowe są kluczowe dla oceny stopnia zaawansowania miażdżycy i obejmują:
Ultrasonografia Doppler: Ocena przepływu krwi w tętnicach szyjnych, nerkowych, kończyn dolnych i innych tętnic obwodowych.
Angiografia: Inwazyjne badanie polegające na wprowadzeniu kontrastu do tętnic i wykonaniu zdjęć rentgenowskich, które pozwalają na szczegółową ocenę zwężeń i zmian w naczyniach.
Tomografia komputerowa (CT) i rezonans magnetyczny (MRI): Zaawansowane techniki obrazowe umożliwiające ocenę naczyń wieńcowych i innych tętnic oraz wykrywanie blaszek miażdżycowych.
Kalcyfikacja tętnic wieńcowych (CAC): Pomiar ilości wapnia w tętnicach wieńcowych za pomocą tomografii komputerowej, co jest wskaźnikiem obecności i stopnia zaawansowania miażdżycy.

Leczenie

Leczenie miażdżycy jest wieloaspektowe i obejmuje zarówno zmianę stylu życia, leczenie farmakologiczne, jak i interwencje chirurgiczne. Celem leczenia jest zmniejszenie objawów, zapobieganie progresji choroby oraz redukcja ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych.

Zmiana stylu życia

Zmiana stylu życia jest podstawą leczenia miażdżycy i obejmuje:
Zdrowa dieta: Dieta bogata w owoce, warzywa, pełnoziarniste produkty zbożowe, niskotłuszczowe produkty mleczne, chude białka i zdrowe tłuszcze. Unikanie tłuszczów trans, tłuszczów nasyconych i cholesterolu.
Regularna aktywność fizyczna: Zaleca się co najmniej 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej tygodniowo, np. szybki marsz, pływanie, jazda na rowerze.
Rzucenie palenia: Palenie tytoniu jest jednym z głównych czynników ryzyka miażdżycy, a jego rzucenie znacząco poprawia zdrowie naczyń.
Redukcja stresu: Techniki relaksacyjne, takie jak medytacja, joga, techniki oddechowe mogą pomóc w redukcji stresu, który wpływa na zdrowie sercowo-naczyniowe.
Kontrola masy ciała: Utrzymanie zdrowej masy ciała poprzez zbilansowaną dietę i regularną aktywność fizyczną.

Leczenie farmakologiczne

Leczenie farmakologiczne jest często konieczne w celu kontrolowania czynników ryzyka i zapobiegania powikłaniom miażdżycy:
Statyny: Leki obniżające poziom cholesterolu LDL, które zmniejszają ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych i mogą spowalniać progresję blaszek miażdżycowych.
Inhibitory konwertazy angiotensyny (ACEI) i sartany (ARB): Leki obniżające ciśnienie krwi i zmniejszające obciążenie serca.
Beta-blokery: Leki zmniejszające ciśnienie krwi, tętno i obciążenie serca, co może poprawić przepływ krwi do serca.
Leki przeciwpłytkowe: Takie jak aspiryna, które zmniejszają ryzyko tworzenia się zakrzepów krwi w zwężonych tętnicach.
Leki przeciwcukrzycowe: W przypadku pacjentów z cukrzycą, odpowiednie leczenie kontroli poziomu glukozy we krwi.

Interwencje chirurgiczne

W zaawansowanych przypadkach miażdżycy mogą być konieczne interwencje chirurgiczne:
Angioplastyka z implantacją stentu: Procedura polegająca na rozszerzeniu zwężonej tętnicy za pomocą balonika i umieszczeniu stentu w celu utrzymania jej drożności.
Pomostowanie aortalno-wieńcowe (CABG): Chirurgiczne obejście zwężonych tętnic wieńcowych za pomocą przeszczepu naczyniowego.
Endarterektomia: Usunięcie blaszki miażdżycowej z tętnicy, np. tętnicy szyjnej, w celu poprawy przepływu krwi.

Monitorowanie i opieka długoterminowa

Regularne wizyty kontrolne są kluczowe dla monitorowania postępu choroby i dostosowywania leczenia:
Kontrola poziomu lipidów: Regularne badania krwi w celu monitorowania poziomu cholesterolu i dostosowywania terapii lipidowej.
Monitorowanie ciśnienia krwi: Regularne pomiary ciśnienia krwi i dostosowywanie leczenia nadciśnienia.
Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego: Regularne oceny ryzyka sercowo-naczyniowego w celu optymalizacji strategii prewencyjnych.

Edukacja pacjenta i wsparcie psychologiczne

Edukacja pacjenta na temat miażdżycy, czynników ryzyka i sposobów zapobiegania jest kluczowa dla skutecznego zarządzania chorobą:
Programy edukacyjne: Kursy i warsztaty na temat zdrowego stylu życia, diety i zarządzania stresem.
Wsparcie psychologiczne: Konsultacje z psychologiem lub terapeutą mogą pomóc pacjentom radzić sobie z emocjonalnymi i psychologicznymi aspektami choroby.