Odmiedniczkowe zapalenie nerek

Odmiedniczkowe zapalenie nerek to infekcja nerek, która rozprzestrzenia się do miedniczki nerkowej. Objawia się bólem w okolicy lędźwiowej, gorączką i częstym oddawaniem moczu.

Umów usługę

Wszystkie schorzenia

Odmiedniczkowe zapalenie nerek

Odmiedniczkowe zapalenie nerek to infekcja nerek, która rozprzestrzenia się do miedniczki nerkowej. Objawia się bólem w okolicy lędźwiowej, gorączką i częstym oddawaniem moczu.

Umów wizytę

Wszystkie schorzenia

Objawy

Odmiedniczkowe zapalenie nerek (OZN) jest poważnym bakteryjnym zakażeniem górnych dróg moczowych, które obejmuje miąższ nerki oraz układ kielichowo-miedniczkowy. OZN może wystąpić jako ostre lub przewlekłe zapalenie, a objawy kliniczne różnią się w zależności od stopnia zaawansowania infekcji.

W ostrym odmiedniczkowym zapaleniu nerek objawy rozwijają się nagle i mogą być bardzo nasilone. Pacjenci często zgłaszają:

Gorączka i dreszcze: Ostra OZN zazwyczaj charakteryzuje się wysoką gorączką, sięgającą nawet do 39-40°C, towarzyszą jej dreszcze i ogólne uczucie złego samopoczucia.

Ból w okolicy lędźwiowej: Pacjenci odczuwają silny, jednostronny ból w dolnej części pleców, który może promieniować wzdłuż boku do brzucha. Ból ten jest często określany jako tępy i stały, nasilający się przy dotykaniu okolicy nerek.

Objawy ze strony układu moczowego: Występują dysuria (ból i pieczenie podczas oddawania moczu), częstomocz (częste oddawanie moczu), parcie na mocz (nagła potrzeba oddania moczu) oraz mętność moczu, czasem z krwiomoczem (obecność krwi w moczu).

Objawy ogólnoustrojowe: Pacjenci mogą odczuwać nudności, wymioty, bóle głowy, utratę apetytu oraz ogólne osłabienie. W ciężkich przypadkach może dojść do sepsy, co objawia się tachykardią, spadkiem ciśnienia krwi i splątaniem.

Przewlekłe odmiedniczkowe zapalenie nerek rozwija się powoli i może być wynikiem nawracających infekcji dróg moczowych lub przewlekłego zastoju moczu. Objawy są mniej nasilone, ale bardziej uporczywe, obejmują:

Przewlekły ból lędźwiowy: Ból jest mniej intensywny, ale może być ciągły i uciążliwy.

Subtelne objawy ogólnoustrojowe: Pacjenci mogą odczuwać zmęczenie, osłabienie, umiarkowaną gorączkę, brak apetytu i utratę masy ciała.

Objawy ze strony układu moczowego: Dysuria, częstomocz i parcie na mocz są obecne, ale mniej nasilone niż w ostrym zapaleniu.

Nadciśnienie tętnicze: Przewlekłe uszkodzenie nerek może prowadzić do rozwoju nadciśnienia tętniczego.

Diagnostyka

Diagnostyka odmiedniczkowego zapalenia nerek opiera się na szczegółowym wywiadzie lekarskim, badaniu fizykalnym oraz szerokim zakresie badań laboratoryjnych i obrazowych, które pomagają potwierdzić diagnozę, ocenić stopień zaawansowania choroby oraz wykluczyć inne przyczyny objawów.

Wywiad medyczny: Lekarz zbiera szczegółowe informacje na temat objawów pacjenta, czasu ich trwania, nasilenia oraz czynników ryzyka, takich jak historia nawracających infekcji dróg moczowych, cukrzyca, kamica nerkowa, anomalie anatomiczne układu moczowego oraz przyjmowanie leków immunosupresyjnych.

Badanie fizykalne: Lekarz ocenia ogólny stan zdrowia pacjenta, mierzy temperaturę ciała, tętno i ciśnienie krwi. Kluczowe jest badanie palpacyjne okolicy lędźwiowej, które może ujawnić bolesność przy ucisku nerek (objaw Goldflama).

Badania laboratoryjne:
Analiza moczu: Wykrywa obecność leukocytów (leukocyturia), bakterii (bakteriuria), krwi (krwiomocz) oraz białka (proteinuria). Test paskowy na esterazę leukocytów i azotyny jest szybkim i pomocnym narzędziem w diagnostyce zakażeń dróg moczowych.
Posiew moczu: Jest kluczowy dla identyfikacji patogenu odpowiedzialnego za zakażenie i określenia jego wrażliwości na antybiotyki, co pozwala na celowaną terapię.
Badania krwi: Obejmują morfologię krwi, CRP (białko C-reaktywne) i OB (odczyn Biernackiego) jako wskaźniki stanu zapalnego, a także ocenę funkcji nerek (kreatynina, mocznik) oraz elektrolitów.

Badania obrazowe:
Ultrasonografia (USG): Jest pierwszym krokiem w diagnostyce obrazowej, pozwala na ocenę struktury nerek, wykrycie zastoju moczu, kamieni nerkowych, torbieli oraz innych anomalii anatomicznych.
Tomografia komputerowa (CT): Jest bardziej szczegółowym badaniem, szczególnie przydatnym w ocenie powikłań, takich jak ropień nerki, martwica brodawek nerkowych lub kamica nerkowa.
Rezonans magnetyczny (MRI): Jest stosowany w wybranych przypadkach, zwłaszcza gdy istnieje potrzeba oceny naciekania tkanek przez proces zapalny lub w przypadku przeciwwskazań do CT.

Cystoskopia: Może być wskazana w przypadku podejrzenia anatomicznych przyczyn nawracających zakażeń dróg moczowych lub w celu oceny wewnętrznych struktur układu moczowego.

Leczenie

Leczenie odmiedniczkowego zapalenia nerek zależy od stopnia zaawansowania infekcji, ogólnego stanu zdrowia pacjenta oraz wyników badań laboratoryjnych i obrazowych. Główne cele terapii obejmują eliminację patogenu, złagodzenie objawów, zapobieganie powikłaniom oraz nawrotom choroby.

Leczenie farmakologiczne:
Antybiotyki: Są podstawą leczenia ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek. Początkowo antybiotyki o szerokim spektrum działania są podawane empirycznie, a po uzyskaniu wyników posiewu moczu terapia jest modyfikowana zgodnie z wrażliwością patogenu. Typowe leki obejmują fluorochinolony (np. cyprofloksacyna, lewofloksacyna), cefalosporyny trzeciej generacji (np. ceftriakson), aminoglikozydy (np. gentamycyna) oraz penicyliny z inhibitorami beta-laktamaz (np. amoksycylina z klawulanianem).
Leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe: Stosowane są w celu złagodzenia bólu i obniżenia gorączki. Paracetamol jest preferowanym środkiem, natomiast niesteroidowe leki przeciwzapalne (NSAIDs) mogą być stosowane ostrożnie ze względu na ryzyko nefrotoksyczności.

Leczenie wspomagające:
Nawodnienie: Odpowiednia podaż płynów jest kluczowa w leczeniu odmiedniczkowego zapalenia nerek. Pacjenci powinni pić dużo wody, aby zwiększyć diurezę i ułatwić eliminację bakterii z dróg moczowych. W cięższych przypadkach nawodnienie może być zapewniane dożylnie.
Odpoczynek: Pacjenci z ostrym OZN powinni unikać wysiłku fizycznego i odpoczywać, aby wspomóc proces leczenia.

Leczenie chirurgiczne:
Drenaż ropnia: W przypadku powikłań, takich jak ropień nerki, może być konieczne przeprowadzenie drenażu chirurgicznego w celu usunięcia ropy i zmniejszenia stanu zapalnego.
Usunięcie przeszkód anatomicznych: W przypadkach nawracających zakażeń dróg moczowych związanych z przeszkodami anatomicznymi, takimi jak kamienie nerkowe, wady wrodzone czy guzy, może być konieczna interwencja chirurgiczna w celu przywrócenia prawidłowego odpływu moczu.

Leczenie przewlekłego odmiedniczkowego zapalenia nerek:
Długotrwała antybiotykoterapia: W przypadku przewlekłego OZN i nawracających infekcji, może być konieczne długotrwałe leczenie antybiotykami w małych dawkach w celu zapobiegania nawrotom. Często stosowane są trimetoprim-sulfametoksazol lub nitrofurantoina.
Kontrola czynników ryzyka: Leczenie przewlekłych schorzeń, takich jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze, oraz modyfikacja stylu życia, obejmująca zdrową dietę, odpowiednie nawodnienie i unikanie substancji drażniących układ moczowy.

Opieka nad pacjentem:
Edukacja pacjenta: Pacjenci powinni być edukowani na temat znaczenia przyjmowania leków zgodnie z zaleceniami lekarza, rozpoznawania objawów nawrotów infekcji oraz dbania o higienę osobistą.
Regularne kontrole lekarskie: Pacjenci z przewlekłym OZN wymagają regularnych wizyt kontrolnych w celu monitorowania funkcji nerek i oceny skuteczności leczenia.