Paluch koślawy

Paluch koślawy to deformacja stopy, w której paluch odchyla się na zewnątrz i zagina w kierunku pozostałych palców, co może prowadzić do bolesnych odcisków i deformacji stopy.

Umów usługę

Wszystkie schorzenia

Paluch koślawy

Paluch koślawy to deformacja stopy, w której paluch odchyla się na zewnątrz i zagina w kierunku pozostałych palców, co może prowadzić do bolesnych odcisków i deformacji stopy.

Umów wizytę

Wszystkie schorzenia

Objawy

Paluch koślawy, znany również jako halluks valgus, jest deformacją stawu śródstopno-paliczkowego dużego palca stopy. Choroba ta charakteryzuje się bocznym odchyleniem palucha w kierunku pozostałych palców oraz medycznym przemieszczeniem pierwszej kości śródstopia, co prowadzi do powstawania wyraźnego zgrubienia i zniekształcenia stopy. Objawy palucha koślawego mogą być różnorodne i wpływają zarówno na funkcjonalność stopy, jak i na jakość życia pacjenta.

Ból i dyskomfort: Najbardziej powszechnym objawem palucha koślawego jest ból w okolicy stawu śródstopno-paliczkowego. Ból może być przewlekły, nasilający się podczas chodzenia, stania, noszenia ciasnego obuwia lub aktywności fizycznej. Dyskomfort często wynika z nacisku buta na wystającą kość i otaczające ją tkanki.

Zaczerwienienie i obrzęk: W okolicy deformacji często występuje zaczerwienienie i obrzęk, co jest wynikiem przewlekłego stanu zapalnego. Może to prowadzić do dodatkowego bólu i wrażliwości na dotyk.

Zgrubienie skóry i modzele: W miejscach narażonych na największy nacisk mogą tworzyć się zgrubienia skóry oraz modzele. Są one wynikiem ciągłego tarcia i nacisku na skórę stopy, co prowadzi do jej nadmiernego rogowacenia.

Zmiana kształtu stopy: Charakterystycznym objawem jest widoczna deformacja stopy. Paluch odchyla się w kierunku pozostałych palców, a pierwsza kość śródstopia przemieszcza się w kierunku przyśrodkowym, tworząc wyraźne zgrubienie po wewnętrznej stronie stopy.

Ograniczenie ruchomości stawu: W miarę postępu choroby ruchomość stawu śródstopno-paliczkowego może być znacznie ograniczona. Pacjenci mogą mieć trudności z pełnym zginaniem i prostowaniem palucha, co wpływa na sposób chodzenia i może prowadzić do dalszych problemów z mechaniką stopy.

Dyskomfort przy noszeniu obuwia: Noszenie obuwia staje się coraz bardziej problematyczne. Ciasne lub źle dopasowane buty mogą powodować ból i podrażnienie deformacji, co zmusza pacjentów do wyboru luźniejszego i bardziej komfortowego obuwia.

Wtórne deformacje: W zaawansowanych przypadkach paluch koślawy może prowadzić do wtórnych deformacji innych palców, takich jak palce młoteczkowate czy palce szponiaste. Może to dodatkowo komplikować objawy i zwiększać trudności w chodzeniu.

Diagnostyka

Diagnostyka palucha koślawego jest procesem, który obejmuje dokładny wywiad lekarski, badanie fizykalne oraz badania obrazowe. Celem diagnostyki jest ocena stopnia zaawansowania deformacji, identyfikacja przyczyn oraz opracowanie odpowiedniego planu leczenia.

Wywiad lekarski:

Opis objawów: Lekarz zbiera szczegółowe informacje na temat objawów pacjenta, w tym charakteru i nasilenia bólu, czasu trwania objawów, czynników zaostrzających i łagodzących ból oraz wpływu na codzienne funkcjonowanie.
Historia chorób: Ważne jest ustalenie, czy pacjent miał wcześniejsze urazy stopy, operacje, choroby przewlekłe, takie jak reumatoidalne zapalenie stawów, cukrzyca czy inne schorzenia, które mogą predysponować do rozwoju palucha koślawego.
Historia rodzinna: Wywiad rodzinny obejmuje pytania dotyczące występowania palucha koślawego lub innych deformacji stopy w rodzinie, co może sugerować genetyczną predyspozycję do tej choroby.

Badanie fizykalne:

Ocena wyglądu stopy: Lekarz ocenia wygląd stopy, szukając oznak deformacji, zaczerwienienia, obrzęku oraz obecności zgrubień skóry i modzeli.
Palpacja: Badanie palpacyjne pozwala na ocenę bolesności stawu śródstopno-paliczkowego oraz otaczających tkanek. Lekarz może wyczuć zgrubienie kości oraz stan zapalny.
Ocena ruchomości stawu: Lekarz prosi pacjenta o wykonanie ruchów zginania i prostowania palucha, oceniając zakres ruchu oraz ewentualne ograniczenia i bolesność.
Testy funkcjonalne: Mogą być wykonane różne testy, aby ocenić funkcjonalność stopy i wpływ deformacji na chód oraz codzienne czynności pacjenta. Testy te mogą obejmować chodzenie na palcach, piętach oraz testy równowagi.

Badania obrazowe:

Radiografia (RTG): Podstawowym badaniem obrazowym w diagnostyce palucha koślawego jest radiografia stopy. RTG pozwala na ocenę stopnia deformacji, kąta odchylenia palucha, przemieszczenia pierwszej kości śródstopia oraz ewentualnych zmian zwyrodnieniowych stawu.
Ultrasonografia (USG): W niektórych przypadkach ultrasonografia może być używana do oceny stanu tkanek miękkich, takich jak ścięgna, więzadła i kaletki maziowe.
Rezonans magnetyczny (MRI): MRI może być stosowany w przypadkach, gdy istnieje potrzeba dokładnej oceny tkanek miękkich oraz w przypadku podejrzenia innych patologii stopy.

Leczenie

Leczenie palucha koślawego zależy od stopnia zaawansowania deformacji, nasilenia objawów oraz wpływu na jakość życia pacjenta. Terapia może obejmować zarówno metody zachowawcze, jak i chirurgiczne, w zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.

Leczenie zachowawcze:

Zmiana obuwia: Noszenie szerokiego, dobrze dopasowanego obuwia z miękką, elastyczną podeszwą może zmniejszyć nacisk na deformację i złagodzić ból. Unikanie butów na wysokim obcasie i ciasnych butów jest kluczowe.
Wkładki ortopedyczne: Stosowanie wkładek ortopedycznych, takich jak wkładki amortyzujące, separatorów palców oraz pelot, może pomóc w poprawie ustawienia stopy, zmniejszeniu bólu oraz zapobieganiu dalszemu postępowi deformacji.
Terapia fizykalna: Fizjoterapia może obejmować ćwiczenia wzmacniające mięśnie stopy, rozciągające ścięgna oraz techniki manualne mające na celu poprawę funkcji stopy i zmniejszenie bólu. Masaż, terapia ultradźwiękowa oraz laseroterapia mogą być stosowane jako wspomagające metody leczenia.
Terapia farmakologiczna: Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NSAIDs) mogą być stosowane w celu zmniejszenia bólu i stanu zapalnego. W niektórych przypadkach może być zalecane stosowanie maści i żeli przeciwzapalnych.

Leczenie chirurgiczne:

Osteotomia: Jest to jedna z najczęściej wykonywanych operacji w przypadku palucha koślawego. Polega na przecięciu i przemieszczeniu kości w celu poprawy ustawienia palucha i pierwszej kości śródstopia. Zabieg może obejmować różne techniki osteotomii, takie jak osteotomia Chevron, osteotomia Scarf czy osteotomia Akin.
Arthrodeza: W przypadkach zaawansowanej deformacji lub zmian zwyrodnieniowych stawu, może być konieczne przeprowadzenie arthrodezy, czyli usztywnienia stawu śródstopno-paliczkowego. Zabieg ten polega na usunięciu powierzchni stawowych i zespoleniu kości, co prowadzi do trwałego unieruchomienia stawu.
Egzostoza: Usunięcie wyrośli kostnych (egzostoza) jest stosowane w celu zmniejszenia bólu i nacisku na otaczające tkanki. Zabieg ten może być wykonywany w połączeniu z osteotomią lub jako samodzielna procedura.
Rekonstrukcja tkanek miękkich: W niektórych przypadkach może być konieczna rekonstrukcja więzadeł, ścięgien i kaletek maziowych, aby poprawić stabilność stawu i zapobiec nawrotom deformacji.

Rehabilitacja pooperacyjna:

Ćwiczenia rehabilitacyjne: Po zabiegu chirurgicznym pacjenci mogą wymagać intensywnej rehabilitacji, aby przywrócić pełną ruchomość stopy, wzmocnić mięśnie oraz poprawić chód. Program rehabilitacyjny może obejmować ćwiczenia rozciągające, wzmacniające oraz techniki poprawiające równowagę i koordynację.
Kontrola bólu i obrzęku: Stosowanie lodu, elewacji oraz leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych jest ważne w celu zmniejszenia bólu i obrzęku po operacji.
Noszenie specjalistycznego obuwia: W początkowym okresie po operacji pacjenci mogą być zalecane noszenie specjalistycznego obuwia ortopedycznego lub ortez, które wspierają stopę i ułatwiają gojenie.