Przerost prostaty

Przerost prostaty, znany także jako łagodny przerost prostaty (BPH), to powiększenie gruczołu prostaty, które często występuje u starszych mężczyzn i może prowadzić do trudności z oddawaniem moczu.

Umów usługę

Wszystkie schorzenia

Przerost prostaty

Umów wizytę

Wszystkie schorzenia

Objawy

Przerost prostaty, znany również jako łagodny rozrost stercza (BPH - benign prostatic hyperplasia), jest powszechnym schorzeniem u mężczyzn w starszym wieku. Prostata, będąca gruczołem wielkości orzecha włoskiego, otacza cewkę moczową tuż poniżej pęcherza moczowego. W miarę starzenia się mężczyzn, prostata często ulega powiększeniu, co może prowadzić do ucisku na cewkę moczową i powodować różnorodne objawy ze strony układu moczowego. Objawy przerostu prostaty są zazwyczaj związane z zaburzeniami oddawania moczu i mogą znacznie wpływać na jakość życia pacjentów.

Objawy związane z dolnymi drogami moczowymi (LUTS):

Częstomocz: Pacjenci z BPH często zgłaszają konieczność częstszego oddawania moczu w ciągu dnia, a także w nocy (nokturia). Może to prowadzić do zaburzeń snu i ogólnego zmęczenia.
Nagłe parcie na mocz: Nagła, silna potrzeba oddania moczu (parcie naglące) jest kolejnym typowym objawem BPH. Pacjenci mogą odczuwać trudność w odroczeniu mikcji.
Trudności w rozpoczęciu mikcji: Mężczyźni z przerostem prostaty mogą mieć trudności z rozpoczęciem oddawania moczu, co objawia się opóźnionym startem mikcji.

Objawy związane z przepływem moczu:

Osłabiony strumień moczu: Zmniejszony przepływ moczu, słaby lub przerywany strumień są częstymi objawami wynikającymi z ucisku cewki moczowej przez powiększoną prostatę.
Przerywana mikcja: Pacjenci mogą doświadczać przerywanej mikcji, gdzie strumień moczu jest przerywany i wznawia się kilka razy podczas jednego oddawania moczu.

Objawy po mikcji:

Uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza: Mężczyźni z BPH często odczuwają, że nie są w stanie całkowicie opróżnić pęcherza moczowego, co może prowadzić do zalegania moczu i zwiększać ryzyko infekcji dróg moczowych.
Kapienie po mikcji: Kapienie moczu po zakończeniu mikcji (tzw. terminalne kapanie) jest częstym objawem BPH.

Powikłania przerostu prostaty:

Zatrzymanie moczu: W skrajnych przypadkach przerost prostaty może prowadzić do całkowitego zatrzymania moczu, co jest stanem nagłym wymagającym natychmiastowej interwencji medycznej.
Infekcje dróg moczowych: Częste infekcje mogą występować w wyniku zalegania moczu w pęcherzu.
Kamienie pęcherza moczowego: Zaleganie moczu może prowadzić do powstawania kamieni w pęcherzu moczowym.
Uszkodzenie pęcherza moczowego i nerek: Przewlekłe zaleganie moczu i wzrost ciśnienia w pęcherzu mogą prowadzić do uszkodzenia pęcherza oraz nerek, w tym do wodonercza i niewydolności nerek.

Diagnostyka

Diagnostyka przerostu prostaty obejmuje szereg kroków, które mają na celu ocenę nasilenia objawów, stopnia powiększenia prostaty oraz wykluczenie innych możliwych przyczyn zaburzeń mikcji.

Wywiad lekarski:

Historia medyczna pacjenta: Lekarz zbiera szczegółowe informacje na temat objawów pacjenta, ich czasu trwania, nasilenia oraz wpływu na jakość życia. Ważne jest również uzyskanie informacji na temat wcześniejszych chorób, stosowanych leków oraz historii rodzinnej przerostu prostaty.
Kwestionariusze objawów: Pacjent może zostać poproszony o wypełnienie kwestionariuszy oceniających nasilenie objawów związanych z dolnymi drogami moczowymi (LUTS), takich jak International Prostate Symptom Score (IPSS).

Badanie fizykalne:

Badanie per rectum (DRE): DRE jest podstawowym badaniem fizykalnym w diagnostyce BPH. Lekarz ocenia wielkość, kształt i konsystencję prostaty, wkładając palec do odbytnicy. To badanie pozwala na wstępną ocenę powiększenia prostaty oraz wykrycie ewentualnych nieprawidłowości, takich jak guzki.

Badania laboratoryjne:

Badanie ogólne moczu: Badanie to pozwala na wykrycie infekcji dróg moczowych, obecności krwi (hematurii) oraz innych nieprawidłowości w moczu.
Poziom PSA (Prostate-Specific Antigen): Pomiar poziomu PSA we krwi może pomóc w ocenie ryzyka raka prostaty oraz monitorowaniu postępu choroby. Podwyższony poziom PSA może wskazywać na przerost prostaty, stan zapalny lub raka prostaty, choć nie jest specyficzny dla żadnej z tych patologii.

Badania obrazowe:

Ultrasonografia przezodbytnicza (TRUS): TRUS pozwala na dokładną ocenę wielkości prostaty oraz struktury gruczołu. Może również pomóc w wykryciu ewentualnych zmian patologicznych.
Ultrasonografia jamy brzusznej: Badanie to może ocenić stan nerek oraz obecność kamieni w pęcherzu moczowym i ocenić zaleganie moczu po mikcji.

Uroflowmetria:

Jest to badanie oceniające przepływ moczu przez cewkę moczową. Uroflowmetria mierzy objętość i prędkość strumienia moczu, co pozwala na ocenę stopnia niedrożności cewki moczowej.

Cystoskopia:

W niektórych przypadkach może być konieczne wykonanie cystoskopii, czyli wprowadzenia cienkiego, giętkiego instrumentu (cystoskopu) przez cewkę moczową do pęcherza, aby bezpośrednio ocenić stan cewki i pęcherza moczowego oraz wykluczyć inne przyczyny objawów.

Leczenie

Leczenie przerostu prostaty zależy od nasilenia objawów, stopnia powiększenia prostaty oraz ogólnego stanu zdrowia pacjenta. Opcje terapeutyczne obejmują obserwację, leczenie farmakologiczne, terapie minimalnie inwazyjne oraz leczenie chirurgiczne.

Obserwacja aktywna:

Monitorowanie objawów: W przypadkach łagodnych objawów, które nie wpływają znacząco na jakość życia pacjenta, lekarz może zalecić obserwację aktywną. Pacjent jest regularnie monitorowany pod kątem nasilenia objawów oraz ewentualnych powikłań.

Leczenie farmakologiczne:

Leki alfa-adrenolityczne: Leki takie jak tamsulosyna, alfuzosyna, doksazosyna i terazosyna relaksują mięśnie gładkie prostaty i szyi pęcherza moczowego, co ułatwia oddawanie moczu. Leki te są skuteczne w łagodzeniu objawów, ale nie zmniejszają wielkości prostaty.
Inhibitory 5-alfa-reduktazy: Finasteryd i dutasteryd zmniejszają wielkość prostaty poprzez hamowanie enzymu 5-alfa-reduktazy, który przekształca testosteron w dihydrotestosteron (DHT), hormon odpowiedzialny za przerost prostaty. Leki te mogą zmniejszyć objawy oraz ryzyko zatrzymania moczu i potrzeby leczenia chirurgicznego.
Leki antycholinergiczne: W przypadkach, gdy objawy dolnych dróg moczowych są spowodowane nadreaktywnością pęcherza, leki antycholinergiczne mogą być stosowane w celu zmniejszenia częstomoczu i nagłego parcia na mocz.

Terapie minimalnie inwazyjne:

Termoterapia mikrofalowa przezcewkowa (TUMT): TUMT polega na stosowaniu mikrofal do podgrzewania i niszczenia tkanki prostaty, co zmniejsza ucisk na cewkę moczową. Zabieg ten jest wykonywany ambulatoryjnie.
Laserowa terapia prostaty: Laserowe usuwanie lub waporyzacja tkanki prostaty, takie jak zabieg GreenLight, jest skuteczną metodą minimalnie inwazyjną, która może przynieść szybkie złagodzenie objawów z minimalnym ryzykiem powikłań.

Leczenie chirurgiczne:

Przezcewkowa resekcja prostaty (TURP): TURP jest złotym standardem leczenia chirurgicznego BPH. Polega na usunięciu nadmiaru tkanki prostaty przez cewkę moczową za pomocą resektoskopu. Zabieg ten jest skuteczny w łagodzeniu objawów i poprawie przepływu moczu.
Otwarta prostatektomia: W przypadkach bardzo dużych gruczolaków prostaty, otwarta prostatektomia może być konieczna. Zabieg polega na chirurgicznym usunięciu prostaty przez nacięcie w podbrzuszu.
Przezcewkowa ablacja igłowa (TUNA): TUNA wykorzystuje fale radiowe do niszczenia nadmiaru tkanki prostaty przez cewkę moczową.

Terapie wspomagające:

Zmiana stylu życia: Pacjenci mogą być zachęcani do wprowadzenia zmian w stylu życia, takich jak ograniczenie spożycia kofeiny i alkoholu, unikanie płynów przed snem, regularne ćwiczenia fizyczne oraz utrzymanie zdrowej diety.
Ćwiczenia pęcherza: Trening pęcherza, który obejmuje techniki takie jak podwójne oddawanie moczu (oddawanie moczu dwukrotnie w krótkim odstępie czasu) i planowanie regularnych wizyt w toalecie, może pomóc w zarządzaniu objawami BPH.