Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, znane jako zapalenie opon, to stan zapalny opon otaczających mózg i rdzeń kręgowy. Może być spowodowane przez różne patogeny, takie jak bakterie czy wirusy, i objawia się bólami głowy, nudnościami, wymiotami i sztywnością karku.

Umów usługę

Wszystkie schorzenia

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Umów wizytę

Wszystkie schorzenia

Objawy

Objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych mogą różnić się w zależności od przyczyny i mogą pojawiać się nagle lub stopniowo. Najczęstsze objawy obejmują:

Gorączka: Wysoka temperatura ciała jest jednym z najbardziej typowych objawów, zwłaszcza w przypadkach infekcyjnych.

Ból głowy: Silny ból głowy, często określany jako najgorszy ból głowy w życiu, jest powszechnym objawem.

Sztywność karku: Niemożność przyciągnięcia brody do klatki piersiowej z powodu sztywności karku jest klasycznym objawem zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.

Światłowstręt: Wrażliwość na światło (fotofobia) może występować, co powoduje dyskomfort w jasnych warunkach.

Nudności i wymioty: Te objawy mogą towarzyszyć bólowi głowy i są wynikiem podrażnienia opon mózgowych.

Splątanie lub zmiany świadomości: Pacjenci mogą doświadczać dezorientacji, senności lub nawet śpiączki w ciężkich przypadkach.

Wysypka: W przypadkach zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołanego przez meningokoki, może pojawić się charakterystyczna, purpurowa wysypka, która nie blednie pod naciskiem.

Drgawki: U niektórych pacjentów mogą występować drgawki.

Objawy ogólnoustrojowe: Ból mięśni, stawów, ogólne złe samopoczucie i osłabienie mogą również towarzyszyć zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych.

Diagnostyka

Diagnostyka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wymaga szybkiego i dokładnego podejścia, aby zidentyfikować przyczynę i rozpocząć odpowiednie leczenie. Kluczowe kroki diagnostyczne obejmują:

Wywiad medyczny i badanie fizykalne: Lekarz przeprowadza szczegółowy wywiad medyczny dotyczący objawów, ich początku i nasilenia. Badanie fizykalne obejmuje ocenę sztywności karku, wysypki i innych charakterystycznych objawów.

Badania laboratoryjne: Pełna morfologia krwi, wskaźniki stanu zapalnego (CRP, OB) oraz badania biochemiczne mogą wskazać na obecność infekcji i stan zapalny.

Nakłucie lędźwiowe (punkcja lędźwiowa): Jest to kluczowe badanie diagnostyczne, polegające na pobraniu płynu mózgowo-rdzeniowego (PMR) do analizy. Badanie PMR może wykazać obecność leukocytów, białka, glukozy oraz patogenów (bakterii, wirusów) w przypadku zakaźnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Mikroskopowe i mikrobiologiczne badania PMR są niezbędne do identyfikacji patogenu.

Badania obrazowe: Tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (MRI) głowy mogą być przeprowadzone przed nakłuciem lędźwiowym w celu wykluczenia obrzęku mózgu lub innych zmian strukturalnych, które mogą stanowić przeciwwskazanie do punkcji lędźwiowej.

Badania serologiczne i PCR: Testy serologiczne i reakcja łańcuchowa polimerazy (PCR) mogą być stosowane do identyfikacji wirusów, bakterii lub innych patogenów w PMR lub krwi pacjenta.

Leczenie

Leczenie zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych zależy od przyczyny stanu zapalnego i może obejmować:

Leczenie antybiotykowe: W przypadku bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, antybiotyki są niezbędne i powinny być podane jak najszybciej po postawieniu diagnozy. Empiryczne leczenie antybiotykowe często obejmuje antybiotyki o szerokim spektrum działania, takie jak cefalosporyny trzeciej generacji (np. ceftriakson) oraz wankomycyna, do czasu uzyskania wyników posiewu i antybiogramu, które pozwolą na dostosowanie terapii.

Leczenie przeciwwirusowe: W przypadkach wirusowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, leczenie jest zazwyczaj objawowe. Jednak w przypadku wirusa opryszczki pospolitej (HSV), zaleca się stosowanie acyklowiru lub innych leków przeciwwirusowych.

Leczenie przeciwgrzybicze i przeciwpasożytnicze: W przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołanego przez grzyby lub pasożyty, stosuje się odpowiednie leki przeciwgrzybicze (np. amfoterycyna B) lub przeciwpasożytnicze.

Kortykosteroidy: W niektórych przypadkach bakteryjnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, szczególnie spowodowanego przez pneumokoki, dodanie kortykosteroidów, takich jak deksametazon, może pomóc w zmniejszeniu stanu zapalnego i zapobieganiu powikłaniom neurologicznym.

Leczenie wspomagające: Obejmuje zapewnienie odpowiedniego nawodnienia, kontrolę gorączki i bólu za pomocą leków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych, a także monitorowanie i leczenie ewentualnych powikłań, takich jak obrzęk mózgu czy drgawki.

Izolacja i zapobieganie rozprzestrzenianiu się infekcji: W przypadkach zakaźnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, szczególnie meningokokowego, konieczna może być izolacja pacjenta oraz profilaktyczne leczenie osób z bliskiego otoczenia pacjenta.

Rehabilitacja neurologiczna: W przypadku powikłań neurologicznych po przejściu zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, może być konieczna długotrwała rehabilitacja w celu przywrócenia funkcji neurologicznych i poprawy jakości życia pacjenta.

Właściwa diagnoza i szybkie wdrożenie leczenia są kluczowe dla minimalizacji ryzyka powikłań i zapewnienia jak najlepszych wyników leczenia w przypadku zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych.