Zapalenie pochwy

Zapalenie pochwy, znane również jako waginoza, to powszechny problem ginekologiczny, charakteryzujący się zapaleniem błony śluzowej pochwy. Choroba może być wywołana przez różne czynniki, w tym infekcje bakteryjne, grzybicze, pierwotniakowe, a także czynniki nieinfekcyjne, takie jak alergie czy drażniące substancje chemiczne. Do najczęściej występujących form zapalenia pochwy należą bakteryjna waginoza, kandydoza pochwy (zakażenie grzybicze) oraz rzęsistkowica. Zapalenie pochwy może prowadzić do znacznego dyskomfortu i pogorszenia jakości życia, a także do poważniejszych powikłań, takich jak infekcje górnego odcinka dróg rodnych czy problemy z płodnością.

Umów usługę

Wszystkie schorzenia

Zapalenie pochwy

Umów wizytę

Wszystkie schorzenia

Objawy

Objawy zapalenia pochwy mogą różnić się w zależności od czynnika wywołującego infekcję, ale do najczęstszych symptomów należą upławy, świąd, pieczenie oraz ból w okolicach narządów płciowych. W przypadku bakteryjnej waginozy charakterystycznym objawem jest białe lub szare, czasami zielonkawe upławy o rybim zapachu, który staje się intensywniejszy po stosunku płciowym. W niektórych przypadkach pacjentki mogą doświadczać również pieczenia podczas oddawania moczu oraz swędzenia w okolicach pochwy, chociaż objawy te są zwykle łagodniejsze niż w innych typach zapaleń.

W kandydozie pochwy objawy są związane z infekcją grzybiczą i obejmują gęste, białe upławy o konsystencji twarogu, którym towarzyszy intensywny świąd, pieczenie oraz zaczerwienienie okolic sromu i pochwy. Ból podczas stosunku płciowego oraz pieczenie przy oddawaniu moczu są również częstymi objawami tej formy zapalenia pochwy. W niektórych przypadkach infekcja może powodować obrzęk warg sromowych oraz pęknięcia błony śluzowej, co dodatkowo zwiększa dyskomfort.

Rzęsistkowica, będąca infekcją pierwotniakową, charakteryzuje się obfitymi, zielonożółtymi lub szarymi, pienistymi upławami o nieprzyjemnym zapachu. Często towarzyszy jej intensywny świąd, pieczenie oraz bolesność podczas oddawania moczu i stosunku płciowego. Objawy rzęsistkowicy mogą być bardziej nasilone podczas miesiączki. Infekcje o podłożu nieinfekcyjnym, spowodowane przez drażniące substancje chemiczne, takie jak detergenty, mydła czy środki higieniczne, mogą wywoływać pieczenie, zaczerwienienie oraz suchość pochwy, jednak bez charakterystycznych upławów.

Diagnostyka

Diagnostyka zapalenia pochwy opiera się na szczegółowym wywiadzie medycznym, badaniu fizykalnym oraz analizie wyników badań laboratoryjnych. Pierwszym krokiem jest zebranie informacji na temat objawów, ich nasilenia, czasu trwania, a także ewentualnych czynników ryzyka, takich jak liczba partnerów seksualnych, stosowanie środków antykoncepcyjnych, nawyki higieniczne oraz wcześniejsze epizody infekcji. Wywiad lekarski jest istotny, ponieważ pomaga lekarzowi zrozumieć kontekst medyczny pacjentki i wskazać potencjalne przyczyny zapalenia.

Następnie przeprowadza się badanie ginekologiczne, w trakcie którego lekarz ocenia wygląd pochwy oraz obecność zmian na błonie śluzowej, takich jak zaczerwienienie, obrzęk, wydzielina czy pęknięcia. Badanie może obejmować również ocenę sromu i okolic zewnętrznych narządów płciowych, co pozwala na wykrycie dodatkowych objawów, takich jak owrzodzenia czy zmiany skórne. Podczas badania lekarz pobiera wymaz z pochwy, który jest następnie poddawany analizie laboratoryjnej.

Badanie mikroskopowe wymazu pozwala na ocenę obecności bakterii, grzybów, pierwotniaków oraz innych patogenów. W przypadku bakteryjnej waginozy charakterystyczne jest wykrycie tzw. komórek „clue cells”, czyli komórek nabłonka pokrytych bakteriami. Kandydoza jest rozpoznawana na podstawie obecności grzybów Candida, natomiast rzęsistkowica poprzez wykrycie ruchomych pierwotniaków Trichomonas vaginalis. Dodatkowo, w diagnostyce kandydozy stosuje się hodowlę grzybów, co pozwala na dokładną identyfikację gatunku.

Testy pH są również istotnym elementem diagnostyki. W przypadku bakteryjnej waginozy oraz rzęsistkowicy pH pochwy jest zwykle podwyższone (powyżej 4,5), natomiast w kandydozie utrzymuje się na poziomie neutralnym lub lekko kwaśnym. Test wodoronadtlenkowy, znany jako test „whiff”, może być stosowany w diagnostyce bakteryjnej waginozy, gdzie dodanie wodoronadtlenku do próbki wywołuje intensywny rybi zapach. W przypadkach infekcji mieszanych oraz trudnych do rozpoznania, lekarz może zalecić bardziej zaawansowane badania molekularne, takie jak PCR, które pozwalają na szybkie i precyzyjne wykrycie patogenów.

Leczenie

Leczenie zapalenia pochwy jest uzależnione od jego przyczyny i obejmuje farmakoterapię, zmiany w stylu życia oraz działania profilaktyczne mające na celu zapobieganie nawrotom. W przypadku bakteryjnej waginozy podstawą terapii jest stosowanie antybiotyków, takich jak metronidazol lub klindamycyna, które mogą być podawane doustnie lub miejscowo w postaci żeli i kremów dopochwowych. Metronidazol jest zazwyczaj stosowany przez 5-7 dni, a leczenie może być kontynuowane w celu zapobiegania nawrotom infekcji. W przypadku osób, które mają nawracające infekcje, lekarz może zalecić dłuższe leczenie lub stosowanie probiotyków wspomagających odbudowę prawidłowej mikroflory pochwy.

Leczenie kandydozy pochwy opiera się na stosowaniu leków przeciwgrzybiczych, takich jak klotrimazol, flukonazol czy mikonazol, które są dostępne w formie maści, globulek dopochwowych lub tabletek doustnych. W przypadku łagodnych infekcji leczenie miejscowe jest często wystarczające, jednak w przypadkach nawracających lub bardziej nasilonych objawów, lekarz może zalecić doustne preparaty przeciwgrzybicze. Dodatkowo, pacjentkom zaleca się unikanie substancji drażniących, takich jak perfumowane mydła i płyny do higieny intymnej, które mogą pogłębiać podrażnienia.

Rzęsistkowica, będąca infekcją pierwotniakową, jest leczona metronidazolem lub tynidazolem, które są podawane doustnie. W przypadku rzęsistkowicy leczenie powinno obejmować zarówno pacjentkę, jak i jej partnera seksualnego, aby zapobiec ponownemu zakażeniu. Zaleca się również powstrzymanie się od stosunków płciowych podczas leczenia oraz unikanie spożywania alkoholu, który może wywołać reakcję niepożądaną podczas przyjmowania metronidazolu.

W przypadkach zapalenia pochwy o podłożu nieinfekcyjnym, leczenie polega na usunięciu czynnika drażniącego oraz łagodzeniu objawów. Może to obejmować stosowanie kremów nawilżających, probiotyków dopochwowych, a także leków przeciwhistaminowych w przypadku alergii. Dla pacjentek, u których suchość pochwy jest związana z menopauzą, lekarz może zaproponować hormonalną terapię zastępczą lub stosowanie miejscowych preparatów estrogenowych.

Długotrwała profilaktyka zapalenia pochwy polega na utrzymaniu prawidłowej higieny intymnej, unikaniu mydeł i płynów o silnym działaniu oraz noszeniu bawełnianej bielizny, która pozwala na swobodny przepływ powietrza. Dodatkowo, stosowanie probiotyków oraz zdrowa dieta mogą wspierać naturalną mikroflorę pochwy i zapobiegać nawracającym infekcjom. Regularne wizyty kontrolne u ginekologa są istotne, aby monitorować stan zdrowia układu rozrodczego i szybko reagować na pierwsze objawy infekcji. Dzięki odpowiednio dobranemu leczeniu i profilaktyce możliwe jest skuteczne zarządzanie zapaleniem pochwy oraz minimalizowanie ryzyka jego powikłań.